powrót

Potuliccy

Rodzina szlachecka pochodząca z Wielkopolski, pieczętująca się herbem Grzymała. Pierwszy raz wzmiankowana w XV wieku. Protoplastą rodu był kasztelan rogoziński, Przecław. Jego wnuk, Mikołaj Potulicki doszedł do godności wojewody brzesko-kujawskiego, zaś jego syn Piotr został w 1583 r. wojewodą kaliskim.

XVII wiek przyniósł spadek znaczenia Potulickich. Odnowicielem stanu majątkowego rodziny był Jan Jakub (1656–1726), który w zamian za poparcie Augusta II otrzymał urząd wojewody brzesko-kujawskiego. Ponowny uszczerbek na fortunie Potulickich przyniosły rozbiory, kiedy to utracili większość dóbr ziemskich, które znalazły się na obszarze zaboru pruskiego (okolice Więcborka i Sępólna).

Pierwszym z Potulickich, który przebywał stale w Oborach, był Michał Bonawentura (1756–1805) żonaty z Elżbietą z Wodzickich. Zarządzał majątkiem, należącym do jego ciotki, Urszuli z Potockich Wielopolskiej, a także prowadził tam eksperymenty rolnicze, studiując współczesną literaturę i sprowadzając z zagranicy nowe urządzenia. Urszula Wielopolska nie mając własnych dzieci, zapisała mu dobra oborskie jednak po jego przedwczesnej śmierci przepisała je na jego synów Kazimierza i Kaspra. W 1808 roku włascicielem dóbr oborskich stał się Kasper Potulicki (1792-1853).

Kasper Potulicki żonaty z Teresą z Mielżyńskich miał dwanaścioro dzieci. Jako pierwszy użył nazwy „Konstancin” w odniesieniu do jednego ze swoich folwarków, nazwanego tak na cześć jego najmlodszej córki Konstancji.

W 1897 roku, na gruncie wydzielonym z dóbr oborskich, zapisanym w testamencie Konstancji hr. Skórzewskiej oraz jej córce Marii, przez Marię Grzymała Potulicką jej siostrę a ówczesną właścicelkę Obór, został założony Konstancin. Wykonawcą testamentu Marii Grzymała Potulickiej został syn Konstancji, Witold hr. Skórzewski, który zainicjował tam budowę ekskluzywnego letniska. Również inni członkowie rodziny Potulickich m.in. Mieczysław, syn Kaspra, mieli udział w realizacji przedsięwzięcia. Ostatnia znacząca parcelacja części dóbr oborskich miała miejsce w 1926 roku i objęła tereny na południe od Konstancina, zwane Królewską Górą.

Na początku XX wieku zarząd dóbr Obory objął Henryk (13.09.1888–16.06.1931) żonaty z Marią ze Strojnowskich (28.07.1890-21.08.1965) syn Mieczysława i wnuk Kaspra, uczestnik wojny 1920 roku, odznaczony za to krzyżem Virtuti Militari. Na terenie swojego majątku uruchomił on cegielnię, która odegrała wiodącą rolę w rozwoju pobliskiego Konstancina, dostarczając surowca na budowę coraz to nowych willi i pensjonatów. Henryk Potulicki miał troje dzieci: syna Jana i dwie córki Teresę i Annę. Jan w randze podchorążego Armii Krajowej (pseud. Rafał) poległ na Powiślu w czasie powstania warszawskiego 24 VIII 1944 roku. Córka Teresa wyszła za mąż za dziennikarza Marka Łatyńskiego (późniejszego dyrektora rozgłośni polskiej Radia Wolna Europa), zaś druga córka, Anna zginęła w wypadku żeglarskim w 1948 roku.

Obory pozostały w rękach Potulickich do 1944 roku, kiedy to zostali oni usunięci w odwecie za udział dzieci w konspiracji. Od 1948 roku w ich siedzibie mieści się Dom Pracy Twórczej im. Bolesława Prusa. Ostatnia właścicielka Obór, Maria ze Stroynowskich Potulicka, wdowa po Henryku, zmarła w 1965 roku w Warszawie. Obecnie o ich odzyskanie stara się jej córka Teresa Potulicka-Łatyńska.

Kaplica cmentarna hr. Potulicckich i Mielżyńskich znajduje się na cmentarzu w Słomczynie.

Obory

Obory, położone na skraju rozległych łąk i rozlewisk, są jednym z najstarszych miejsc osadniczych w bliskiej okolicy Konstancina...

»

Dwór w Oborach

Różne są opinie badaczy architektury co do autorstwa dworu w Oborach. Mariusz Karpowicz przypisał go włoskiemu architektowi Tomaszowi Poncino, Adam Miłobędzki pochodzącemu z Utrechtu Tylmanowi z Gameren...

»

Konstancja z Potulickich hr. Skórzewska

Ryszard Nowicki
Konstancja z hrabiów Potulickich hrabina Skórzewska, od imienia której pochodzi nazwa Konstancin, jest osobą mało znaną...

»